წინამდებარე დოკუმენტი მიმოიხილავს საგანგებო მდგომარეობის დროს კანონის უზენაესობისა და ადამიანის უფლებების დაცვასთან დაკავშირებულ საერთაშორისო სტანდარტებს, ასევე აანალიზებს შემდეგ ფუნდამენტურ უფლებებთან დაკავშირებულ ძირითად გამოწვევებს: სამართლიანი სასამართლოს უფლება, გამოხატვის თავისუფლება/ინფორმაციის ხელმისაწვდომობა და პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობა.

არსებითად მნიშვნელოვანია საგანგებო მდგომარეობის დროს შენარჩუნებული იყოს ფუნდამენტური უფლებები და უზრუნველყოფილი იყოს ხელისუფლების ანგარიშვალდებულება, რადგან კრიზისის დროს აღმასრულებელი შტოსთვის გადაჭარბებული უფლებამოსილებების მინიჭებას შესაძლოა ხანგრძლივი არაპროპორციული გავლენა ჰქონდეს ადამიანების ცხოვრებასა და თავისუფლებაზე.

საერთაშორისო სტანდარტების თანახმად, შეზღუდვებს უნდა ჰქონდეს დროებითი ხასიათი და უნდა გაგრძელდეს მხოლოდ იმდენ ხანს და ზუსტად იმ ფარგლებში, რასაც მდგომარეობის კრიტიკულობა განაპირობებს.

საგანგებო მდგომარეობით გამოწვეული რისკების გათვალისწინებთ, სასამართლოს საქმიანობაზე ეფექტური საზოგადოებრივი კონტროლი განსაკუთრებულ მნიშვნელობას იძენს, რისი უზრუნველყოფის ერთ-ერთი საშუალება სასამართლო სისტემის გამჭვირვალობაა. ამ მიზნის მისაღწევად აუცილებელია სხდომების დისტანციური ჩატარებისას უზრუნველყოფილი იყოს პროცესების საჯაროობა.

შექმნილი კრიზისული მდგომარეობის ფონზე, კიდევ უფრო თვალსაჩინოა საჯარო ინფორმაციის პროაქტიული გამოქვეყნების მნიშვნელობა. ამასთან, მნიშვნელოვანია საგანგებო მდგომარეობის დროს საჯარო ინფორმაციის გაცემა შეიზღუდოს არა ბლანკეტურად, არამედ მხოლოდ იმ ფარგლებში, რასაც მდგომარეობის კრიტიკულობა განაპირობებს.

დაბოლოს, აუცილებელია, რომ სახელმწიფოს ნება მიმართული იყოს საგანგებო მდგომარეობით განპირობებული ადამიანის უფლებების შეზღუდვების შეძლებისდაგვარად სწრაფად დასრულებისკენ, რათა ქვეყანაში კანონის უზენაესობას საფრთხე არ შეექმნას.

ვიზუალიზაცია

კანონის უზენაესობა და ადამიანის უფლებები COVID-19 კრიზისის დროს

/public/upload/Sida/rule-of-law-and-human-rights.pdf

___

მოცემული მასალის მომზადება დაფინანსებულია შვედეთის საერთაშორისო განვითარების თანამშრომლობის სააგენტოს, Sida-ს მიერ. შინაარსზე პასუხისმგებლობა სრულად ეკისრება მის შემქმნელს. Sida შესაძლოა არ იზიარებდეს გამოთქმულ ხედვებსა და ინტერპრეტაციებს.