ციფრული ტექნოლოგიებისა და ონლაინ საკომუნიკაციო საშუალებების განვითარებასთან ერთად გაიზარდა ონლაინ პორტალების მნიშვნელობა და გავლენა, რომელზეც ონლაინ მომხმარებლებს, სხვადასხვა ორგანიზაციებს, კომპანიებსა და ნებისმიერ დაინტერესებულ მხარეს საკუთარი ვიდეოებისა და მულტიმედია კონტენტის გაზიარება, ასევე, პირდაპირი ტრანსლირების საშუალება ეძლევა. ამგვარი პორტალებს ვიდეოგაზიარების პლატფორმები ჰქვია და მათი ყველაზე ცნობილი მაგალითებია YouTube, Vimeo, TikTok, Facebook Watch. მსგავსმა პლატფორმებმა გაადვილა მომხმარებლისთვის საკუთარი მოსაზრებებისა და ინფორმაციის გავრცელება, თუმცა წარმოშვა არალეგალური და საზიანო კონტენტის მარტივად ხელმისაწვოდმობისა და გავრცელების პრობლემები. მსგავსი გამოწვევების აღმოსაფხვრელად ევროკავშირმა 2018 წელს ცვლილებები შეიტანა დირექტივაში წევრ სახელმწიფოებში კანონით, რეგულაციებით ან ადმინისტრაციული ქმედებებით დადგენილი გარკვეული დებულებების კოორდინაციის შესახებ აუდიოვიზუალური მედია სერვისების მიწოდებასთან დაკავშირებით (შემდგომში - AVMSD).[1] აღნიშნული დირექტივა წარმოადგენს ევროკავშირის ცენტრალურ სამართლებრივ აქტს მედიისა და გამოძახებითი აუდიოვიზუალური მედიამომსახურების რეგულირების სფეროში. [2]
საქართველოსა და ევროკავშირს შორის გაფორმებული ასოცირების შეთანხმებით,[3] საქართველომ ევროკავშირის დირექტივებთან საკუთარი კანონმდებლობის ჰარმონიზება უნდა უზრუნველყოს, მათ შორისაა აუდიოვიზუალური მედია მომსახურებების შესახებ ევროკავშირის დირექტივა, რაც „შემოქმედებითი ევროპის“ პროგრამაში[4] საქართველოს სრულყოფილ მონაწილეობას განაპირობებს. ამ მიზნით, 2022 წლის ბოლოს მაუწყებლობის შესახებ საქართველოს კანონში მნიშვნელოვანი ცვლილებები შევიდა, რომელთა გარკვეული ნაწილი ეხებოდა ვიდეოგაზიარების პორტალებს. აღნიშნული ანალიზი მიმოიხილავს სწორედ ამ კუთხით მიღებულ ცვლილებებს, მიღების პროცესს და მათ შესაძლო გავლენას ციფრული უფლებების რეალიზებაზე.
კანონის პროექტი „მაუწყებლობის შესახებ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე“ საქართველოს პარლამენტში 2022 წლის 7 სექტემბერს ,,ქართული ოცნების” დეპუტატებმა დაარეგისტრირეს, რომელიც საჯაროდ ხელმისაწვდომი 13 სექტემბერს გახდა. კანონპროექტი პარლამენტის სესიაზე 19 სექტემბერს, პირველი მოსმენით, განხილვებისა და დისკუსიის გარეშე გავიდა. კანონპროექტის განმარტებითი ბარათის მიხედვით,[5] ცვლილებების განხორციელების ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი ევროკავშირის დირექტივებთან დროული ჰარმონიზაციაა. 2022 წლის 3 ნოემბერს საქართველოს პარლამენტმა ევროპის საბჭოს თხოვნით მიმართა, რომ მიეწოდებინა დამოუკიდებელი საექსპერტო დასკვნა მაუწყებლობის შესახებ საქართველოს კანონში ცვლილებათა პროექტის შესახებ, კერძოდ, თუ რამდენად შეესაბამებოდა ის ევროკავშირის აუდიოვიზუალური მედიასერვისების დირექტივასა და ევროპულ სტანდარტებს.
არასამთავრობო სექტორის წარმომადგენლებმა როგორც გაუმჭვირვალე პროცესთან, ისე შინაარსთან დაკავშირებით თავიდანვე უკმაყოფილება გამოთქვეს. კანონპროექტის მეორე მოსმენაც მოულოდნელად, 28 ნოემბერს ჩაინიშნა. პროცესის დაჩქარება კვლავ ევროკავშირთან აღებული ვალდებულების დროულად შესრულებას დაუკავშირდა.[6] ამავე მოსმენაზე, არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლების მიერ შემუშავებული ალტერნატიული კანონის პროექტი დეპუტატმა თამარ კორძაიამ წარადგინა, თუმცა ის მხედველობაში არ იქნა მიღებული.[7]
კანონპროექტის განმარტებით ბარათში ხაზგასმულია, რომ თუ საქართველო 2022 წლის 30 სექტემბრისთვის ევროკომისიას არ წარუდგენდა აღნიშნული მიმართულებით განხორციელებული საქმიანობის შესახებ ეროვნულ ანგარიშს, ზემოხსენებული შეთანხმების - „შემოქმედებითი ევროპის“ მედიის და ინტერსექტორულ მიმართულებათა ფარგლებში საქართველოს მონაწილეობა შესაძლოა შეფერხებულიყო.
ევროპის საბჭოს ადამიანის უფლებათა და კანონის უზენაესობის გენერალური დირექტორატის მიერ მომზადებული სამართლებრივი დასკვნა საქართველოს პარლამენტის დარგობრივი ეკონომიკისა და ეკონომიკური პოლიტიკის კომიტეტს 2023 წლის 22 თებერვალს გაეგზავნა. დასკვნის თანახმად, არსებული კანონი არ შეესაბამება AVMSD-ს და არსებობს მთელი რიგი დებულებები, რომლებიც, სავარაუდოდ, დაარღვევს ევროპული კონვენციის მე-10 მუხლს - გამოხატვის თავისუფლებას.[8]ევროპის საბჭოს ექსპერტების მიერ მომზადებული დასკვნა კომპლექსურად აფასებს „მაუწყებლობის შესახებ” საქართველოს კანონს და ბოლოს განხორციელებულ ცვლილებებს, და სხვა საკითხებთან ერთად ეხება ისეთ მიმართულებებს, როგორიცაა:
- სექტორის მარეგულირებელი ორგანოსთან დაკავშირებული დებულებები, დამოუკიდებლობის გარანტიის მექანიზმების ეფექტურობა და ა.შ.
- ვიდეოგაზიარების პლატფორმებთან დაკავშირებული დებულებები, მათ შორის საჩივრების განხილვის სისტემა, სანქციები, ანგარიშვალდებულება და ა.შ.;
- ლიცენზირება და ავტორიზაცია;
- „სიძულვილის ენა“.
გამოკვეთილი ხარვეზების საპასუხოდ ანგარიშში მოცემულია 60-ზე მეტი კონკრეტული რეკომენდაცია. გამოკვეთილ პრობლემებს შორისაა ცვლილებების მიღების პროცესში ინკლუზიურობის ნაკლებობა, ვიდეოგაზიარების პლატფორმებთან მიმართებით ლიცენზირებისა და ავტორიზაციის არარელევანტური პროცესები, სანქციები, რომლებსაც კანონი ითვალისწინებს არასრულწლოვანთა დაცვის წესების დარღვევისთვის და ა.შ. სამართლებრივ დასკვნაში განსაკუთრებული აქცენტი კანონში შემოსულ ახალ განსაზღვრებებზე კეთდება, მაგალითად სიძულვილის ენის, მედიამომსახურების, ვიდეოგაზიარების პლატფორმების, სარედაქციო პასუხისმგებლობის ზოგად დეფინიციებზე. გამომდინარე იქედან, რომ ვიდეოგაზიარების პლატფორმების რეგულირების საკითხი ახალია და მზარდია ონლაინ სივრცეში მისი მნიშვნელობა და გავლენა, IDFI წინამდებარე ანალიზი სწორედ მათთან დაკავშირებულ ცვლილებებსა და გამოკვეთილ პრობლემებს მიმოიხილავს.
საკანონმდებლო ცვლილებების მასშტაბურ შედეგს წარმოადგენს ვიდეოგაზიარების პლატფორმების რეგულირებად და ავტორიზებად საქმიანობაში გადატანა. კერძოდ, საკანონმდებლო ცვლილებებამდე კომისიას გააჩნდა გარკვეული უფლებამოსილებების ვიდეოგაზიარების პლატფორმებთან მიმართებით, თუმცა ეს მომსახურება არ იყო ავტორიზებადი და იგი მხოლოდ ელექტრონული კომუნიკაციის სფეროსა და მომხმარებელთა უფლებების დაცვის სფეროს გადასახედიდან რეგულირდებოდა.
მაუწყებლობის კანონში შეტანილი ცვლილებებით განისაზღვრა, ვიდეოგაზიარების პლატფორმის განმარტება და ეს მომსახურება აუდიოვიზალური მომსახურების გადასახედიდანაც დაექვემდებარა კომისიის რეგულირებას. კანონის მიხედვით, ვიდეოგაზიარების პლატფორმის მომსახურება არის სერვისი „რომლის ან რომლის განუყოფელი ნაწილის ძირითადი მიზანი ან არსებითი ფუნქციონალი არის ვიდეოგაზიარების პლატფორმის მომსახურების მიმწოდებლის სარედაქციო პასუხისმგებლობის გარეშე, ელექტრონული საკომუნიკაციო ქსელებით ფართო საზოგადოებისთვის პროგრამების ან/და მომხმარებლების გენერირებული ვიდეორგოლების მიწოდება მისი ინფორმირების, გართობის ან განათლების მიზნით. ვიდეოგაზიარების პლატფორმის მომსახურების ორგანიზებას, კერძოდ, ჩვენებას, მონიშვნასა და თანამიმდევრობას, განსაზღვრავს ვიდეოგაზიარების პლატფორმის მომსახურების მიმწოდებელი, მათ შორის, ავტომატური საშუალებებით ან ალგორითმებით”. სარედაქციო პასუხისმგებლობის არარსებობა არის ფაქტორი, რომელიც ვიდეოგაზიარების პლატფორმას მედია მომსახურებისგან განასხვავებს. კერძოდ, ვიდეო გაზიარების პლატფორმა ქმნის სივრცეს, რომელზეც მომხმარებლებს შეუძლიათ ვიდეობის განთავსება თუმცა, ვინაიდან ვიდეოები არ არის მის მიერ შექმნილი, მას არ ეკისირება სარედაქციო პასუხისმგებლობა. განსხვავებით გამოძახებითი აუდიო ვიზუალური მედია მომსახურებისგან, რომელსაც ამგვარი პასუხისმგებლობა გააჩნია.
საგულისხმოა, რომ კანონი ვრცელდება იმ ვიდეოგაზიარების პლატფორმის მომსახურების მიმწოდებელზე:
ა) რომელიც დაფუძნებულია საქართველოში;
ბ) რომელსაც ჰყავს საქართველოში დაფუძნებული მშობელი საწარმო;
გ) რომელსაც ჰყავს საქართველოში დაფუძნებული შვილობილი საწარმო;[9]
დ) რომელიც იმ ჯგუფის წევრია, რომელშიც შედის საქართველოში დაფუძნებული სუბიექტი.[10]
აღნიშნულიდან გამომდინარე, მიღებული რეგულაციები საქართველოს მაგალითზე გავრცელდება ისეთ პოპულარულ პორტალზე, როგორიცაა MyVideo.ge.
აღსანიშნავია, რომ ევროპის საბჭოს რეკომანდაცია მიუთითებს, რომ უნდა მოდიფიცირდეს ვიდეოგაზიარების პლატფორმის განმარტება ტერმინი “ვიდეოგაზიარების პლატფორმის მომსახურების ორგანიზება” უნდა ჩანაცვლდეს „პროგრამებისა ან/და მომხმარებლის მიერ გენერირებული ვიდეოების ორგანიზებით”. აღნიშნული მნიშვნელოვანია, იმდენად რამდენადაც, პლატფორმაზე განთავსებული ვიდეო რგოლების ორგანიზება (მაგ. თემატურად დალაგებამ ან ვიდეოს შეთავაზებების ალგორითმმა) არ გაიგივდეს სარედაქციო პასუხისმგებლობის აღებასთან.
ევროკავშირის დირექტივების მიხედვით, ვიდეოგაზიარების პლატფორმებს არ ეკისრებათ პასუხისმგებლობა უშუალოდ მომხმარებლის მიერ გავრცელებული ვიდეორგოლებისა და რეკლამის გამო. თუმცა, ვიდეოგაზიარების პლატფორმის მომსახურების მიმწოდებელი პასუხმგებელია, გაატაროს კანონით გათვალისწინებული ღონისძიებები, რათა მომხმარებლები დაიცვან (და არა პრევენცია გაუკეთონ) უკანონო და არასრულწლოვნებისთვის საზიანო შინაარსის მასალისგან. შესაბამისად, მუხლი 45(4)-ში ვიდეოგაზიარების პლატფორმის მომსახურების მიმწოდებლის ვალდებულებების განხილვისას არასათანადო ვიდეორგოლების, პროგრამებისა და აუდიოვიზუალური სარეკლამო კომუნიკაციის გავრცელებასთან დაკავშირებით „თავიდან აცილების” ვალდებულების ნაცვლად, მნიშვნელოვანია ჩაიწეროს მომხმარებლის დაცვის პასუხისმგებლობა, რაც გამორიცხავს სარედაქციო პასუხისმგებლობის გაჩენის რისკებს.
მაუწყებლობის შესახებ კანონში პრობლემურია იმ შესაძლო ზიანის შემცველი შინაარსის ჩამონათვალი, რომელთა გავრცელებისგანაც უნდა დაიცვას ვიდეოგაზიარების პლატფორმამ მომხმარებელი. ევროპის საბჭოს დასკვნის მიხედვით, ამ ჩამონათვალმა შეიძლება სერიოზული გავლენა იქონიოს გამოხატვის თავისუფლებაზე. კერძოდ, საფრთხის შემცველია ცალკეული ჯგუფების დისკრიმინაციისკენ მიმართული შინაარსის მქონე მასალების არასათანადოდ განხილვა, ასევე მითითება, რომ საზიანოდ მიიჩნევა მასალა, რომელიც შეიცავს საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსით გათვალისწინებული დანაშაულის ნიშნებს. ამის ნაცვლად, ევროპული დირექტივების შესაბამისად, დისკრიმინაციის ნაცვლად, აქცენტი უნდა გაკეთდეს მხოლოდ ძალადობის ან სიძულვილის წახალისებაზე. ასევე, სისხლის სამართლის კოდექსის ზოგადი მითითების ნაცვლად დაკონკრეტდეს დანაშაულის ტიპები - ტერორიზმი, ბავშვთა სექსუალური ექსპლოატაცია და დანაშაულები რომლებიც უკავშირდება რასიზმსა და ქსენოფობიას.
ვიდეოგაზიარების პლატფორმების ანგარიშვალდებულების მოთხოვნების კონტექსტში წინააღმდეგობრივია კანონის 70-ე მუხლში არსებული ჩანაწერი, რომლის თანახმად, მედიამომსახურებისა და ვიდეოგაზიარების პლატფორმის მომსახურების მიმწოდებლები ვალდებული არიან უზრუნველყონ მათ მიერ გადაცემული პროგრამების, რეკლამის, სპონსორების შესახებ ინფორმაციისა და მომხმარებლის გენერირებული ვიდეორგოლის საქართველოს კანონმდებლობასა და ლიცენზიის/ავტორიზაციის პირობებთან შესაბამისობა. ანგარიშვალდებულების ეს ფორმა წინააღმდეგობაში მოდის როგორც ევროდირექტივასთან, ისე თავად ამ კანონში არსებულ ჩანაწერთან, რომლის თანახმად ვიდეოგაზიარების პლატფორმის მომსახურება გათავისუფლებულია სარედაქციო პასუხისმგებლობიდან მათი პლატფორმის მეშვეობით გავრცელებულ მასალაზე. ევროპის საბჭოს დასკვნის მიხედვით, ვიდეოგაზიარების პლატფორმები აღნიშნული მუხლის ფარგლებიდან უნდა გამოირიცხონ.
კანონში განხორციელებული ერთ-ერთი კრიტიკულად მნიშვნელოვანი ცვლილებით, გაფართოვდა ავტორიზაციას დაქვემდებარებულ პირთა წრე. კერძოდ, კანონის 362 მუხლის შესაბამისად, სავალდებულო ავტორიზაცია მოუწევთ როგორც გამოძახებითი აუდიოვიზუალური მედიის, ისე ვიდეოგაზიარების პლატფორმის მომსახურების მიმწოდებელ პირებს, რაც მომსახურების მიმწოდებლის მხრიდან საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიაში სავალდებულო ავტორიზაციის გავლას - შესაბამისად მათი უფლებამოსილების გაფართოებასაც გულისხმობს. „მაუწყებლობის შესახებ" საქართველოს კანონის 451 მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, ვიდეოგაზიარების პლატფორმის მომსახურების განხორციელების მსურველი პირი კომისიას მიმართავს განცხადებით, რომლის ფორმასაც ამტკიცებს კომისია. განცხადების მიღებიდან 10 სამუშაო დღის ვადაში კომისია ახორციელებს პირთა ავტორიზაციას ავტორიზებულ პირთა უწყებრივ რეესტრში რეგისტრაციით, სადაც განთავსდება შესაბამისობის დეკლარაციის მონაცემებიც, რომელიც ნებისმიერი პირისთვის იქნება ხელმისაწვდომი.
ევროპის საბჭოს შეფასების მიხედვით, ავტორიზაციის სისტემა მცირედით განსხვავდება ლიცენზირების სისტემისგან და შეუსაბამოა ვიდეოგაზიარების პლატფორმებისთვის. ამის სანაცვლოდ, ევროპის დირექტივა მოითხოვს რეგისტრაციის უფრო მარტივი ფორმების არსებობას მსგავსი პლატფორმებისთვის, რათა არსებობდეს მათი რეესტრი და განახლებული საკონტაქტო ინფორმაცია.
უარყოფითად შეფასდა საჩივრების განხილვის საკითხი ვიდეოგაზიარების პლატფორმებთან მიმართებაში. ევროდირექტივა მომსახურების მიმწოდებლებისთვის განსაზღვრავს მომხმარებელთათვის შექმნან გამჭვირვალე, მათზე მორგებული საჩივრის ფორმები.[11] თუმცა, „საქართველოს კანონი მაუწყებლობის შესახებ”[12] მარეგულირებელს ანიჭებს საჩივრების განხილვის უფლებამოსილებას როგორც აუდიოვიზუალური მედიამომსახურების, ასევე ვიდეოგაზიარების პლატფორმების შემთხვევაშიც, რაც არ შეესაბამება დირექტივის სტანდარტებს. საჩვრების განხილვის ნაცვლად, კომისიის როლი მხოლოდ ვიდეოგაზიარების პლატფორმების მიერ მომხმარებელთა საჩივრების საპასუხოდ მიღებული ზომების მიზანშეწონილობის შეფასება უნდა იყოს.
ასევე, პრობლემურად შეფასდა ჩანაწერი, რომლის მიხედვითაც, „მაუწყებლის მიერ ავტორიზაციის პირობების დარღვევის შემთხვევაში დაინტერესებულ პირს უფლება აქვს, მიმართოს კომისიას ან სასამართლოს.” ამის სანაცვლოდ, ევროპის საბჭოს დასკვნის მიხედვით, საჩივრები, რომლებსაც არ განიხილავენ ვიდეოგაზიარების პლატფორმის მომსახურების (ასევე მედიამომსახურების) მიმწოდებლები, პირველი ინსტანციის სახით უნდა განიხილოს კომუნიკაციების კომისიამ და მხოლოდ ამის შემდეგ შესაძლოა გასაჩივრდეს გადაწყვეტილება სასამართლოში.
სადავოა კანონის 552 მუხლიც (სიძულვილის ენის და ტერორიზმისკენ მოწოდების შემცველი პროგრამისა და რეკლამის გავრცელების აკრძალვა), რომლის თანახმადაც იკრძალება ისეთი პროგრამის ან რეკლამის გავრცელება, რომელიც შეიცავს შეზღუდული შესაძლებლობის, ეთნიკური, სოციალური წარმომავლობის, გენდერის, სქესის და სხვა ნიშნის მიხედვით ძალადობის ან სიძულვილის წაქეზებას, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ეს აუცილებელია პროგრამის შინაარსიდან გამომდინარე. აღსანიშნავია, რომ სიძულვილის ენა აკრძალულია ევროკავშირის AVMSD დირექტივითაც, თუმცა, მაუწყებლობის შესახებ კანონში მოცემული განმარტება არის ბუნდოვანი და საჭიროებს დაკონკრეტებას, რომ კრიტიკული და/ან შეურაცხმყოფელი გამონათქვამები არ მიიჩნევა სიძულვილის ენად. ქართული კონტექსტიდან გამომდინარე, ევროპის საბჭო რეკომენდაციას გასცემს გაუმჯობესდეს თანარეგულირების მექანიზმები და სიძულვილის ენა თანარეგულირების ობიექტად დარჩეს.
ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტმა (IDFI) არაერთი კვლევითი დოკუმენტი მიუძღვნა საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის მიერ დამტკიცებულ „ელექტრონული კომუნიკაციების სფეროში მომსახურების მიწოდებისა და მომხმარებელთა უფლებების დაცვის შესახებ” რეგლამენტს, რომელშიც, „დაუშვებელი პროდუქციის“ ზოგიერთი საფუძველი იყო ბუნდოვანი და ფართო მიხედულებას ტოვებდა განმარტებისათვის, რაც გამოხატვის თავისუფლებასაც საფრთხეს უქმნიდა. შემდგომში, საკონსტიტუციო სასამართლოს 2019 წლის 2 აგვისტოს გადაწყვეტილებამ[13], სადავო ნორმები, ერთი მხრივ, გამოხატვის თავისუფლების შინაარსობრივ რეგულირებად მიიჩნია, ხოლო, მეორე მხრივ, განსაზღვრა კომისიის მიერ დადგენილი მოთხოვნების იმპლემენტაციის და ტექნიკური აღსრულების წესები. ინსტიტუტი კომისიის მიერ გამოხატვის თავისუფლების შინაარსობრივი რეგულირების დაუშვებლობაზე მიუთითებდა.
საბოლოო ჯამში, აღნიშნული ცვლილებებით პირველ რიგში ფართოვდება კომუნიკაციების კომისიის უფლებამოსილება, თვითრეგულირებას მიკუთვნებული საკითხები კი ხდება რეგულირებადი. ასევე სადავოა ის ჩანაწერები, რაც სიძულვილის ენის შემცველი პროგრამის გავრცელებას უკავშირდება. ეს უკანასკნელი გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვის რისკებს ქმნის. საეჭვოა მომხმარებელთა ინტერესის დაცვის, ასევე ევროკავშირის კანონმდებლობასთან დაახლოების მოტივით კანონში ცვლილების დაჩქარებულ რეჟიმში განხორციელებაც. მნიშვნელოვანია კომუნიკაციების ეროვნულმა კომისიამ პროცესში უზრუნველყოს დაინტერესებულ მხარეთა მთელი იმ სპექტრის ჩართულობა, რომელთაც კანონში განხორციელებული ეს მნიშვნელოვანი ცვლილებები პირდაპირ ეხებათ. გარდა ამისა, აუცილებელია მარეგულირებელმა ორგანომ კანონში სათანადოდ ასახოს ევროპის საბჭოს ექსპერტების მიერ წარმოდგენილი მოსაზრებები და კონკრეტულ მუხლებში შესატანი შეთავაზებული ცვლილებები, რათა კანონი შესაბამისობაში მოვიდეს ევროკავშირის კონკრეტულ დირექტივებთან, მათ შორის ვიდეოგაზიარების პლატფორმებთან მიმართებაში.
__________________
[1] Directive 2010/13/EU of the European Parliament and of the Council on the coordination of certain provisions laid down by law, regulation or administrative action in Member States concerning the provision of audiovisual media services (Audiovisual Media Services Directive). Official Journal L95, p. 1
[2] Directive 2018/1808 - Amendment of Directive 2010/13/EU on the coordination of certain provisions laid down by law, regulation or administrative action in Member States concerning the provision of audiovisual media services. Available on: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:02010L0013-20181218&from=EN
[3]ასოცირების შესახებ შეთანხმება ერთის მხრივ, საქართველოსა და მეორეს მხრივ, ევროკავშირს და ევროპის ატომური ენერგიის გაერთიანებას და მათ წევრ სახელმწიფოებს შორის. ქვენაწილი 5. ხელმისაწვდომია: https://matsne.gov.ge/ka/document/view/2496959?publication=0
[4]შეთანხმება „საქართველოსა და ევროკავშირს შორის „შემოქმედებითი ევროპის“ პროგრამაში (2021-2027) საქართველოს მონაწილეობის შესახებ“. ხელმისაწვდომია: https://matsne.gov.ge/ka/document/view/5379436?publication=0
[5]განმარტებითი ბარათი საქართველოს კანონის პროექტზე ,,მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე. ხელმისაწვდომია: https://info.parliament.ge/file/1/BillReviewContent/305437
[6]მედიის ადვოკატირების კოალიციის შეფასება „მაუწყებლობის შესახებ” კანონში შესატანი ცვლილებების თაობაზე. ღია საზოგადოების ფონდი. ხელმისაწვდომია: https://osgf.ge/mediis-advokatirebis-koaliciis-shefaseba-mauwyeblobis-shesakheb-kanonshi-shesatani-cvlilebebis-taobaze/
[7] კანონპროექტი განსხვავებულად აწესრიგებდა კომისიის უფლებამოსილებას “სიძულვილის ენისა” და “პასუხის უფლებასთან” დაკავშირებულ საკითხებზე და იცვლებოდა კომისიის გადაწყვეტილების დაუყოვნებლივ აღსრულების წესი.
[8]ადამიანის უფლებათა და კანონის უზენაესობის გენერალური დირექტორატის დასკვნა საქართველოს კანონზე მაუწყებლობის შესახებ (2023). ევროპის საბჭო.
ხელმისაწვდომია: https://www.coe.int/ka/web/tbilisi/-/სამართლებრივი-დასკვნა-საქართვე
[9] გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც მისი მშობელი საწარმო დაფუძნებულია ევროკავშირის წევრ ერთ-ერთ სახელმწიფოში.
[10] გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც მისი მშობელი საწარმო ან შვილობილი საწარმო დაფუძნებულია ევროკავშირის წევრ ერთ-ერთ სახელმწიფოში.
[11]იქვე. მუხლი 28b.
[12] საქართველოს კანონი მაუწყებლობის შესახებ. მუხლი 14. ხელმისაწვდომია: https://matsne.gov.ge/ka/document/view/32866?publication=66#!
[13]დაუშვებელი პროდუქციის რეგულირება - რას ცვლის საკონსტიტუციო სასამართლოს 2019 წლის 2 აგვისტოს გადაწყვეტილება (2019). ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ისნტიტუტი (IDFI). ხელმისაწვდომია: https://idfi.ge/ge/regulating_inadmissible_content
სიახლეების გამოწერა
