ძირითადი მიგნებები:

- ქვეყანაში შექმნილი პოლიტიკური კრიზისის ფონზე, ეკონომიკური აქტივობა მცირდება.

-დეკემბრიდან მოყოლებული, მოსახლეობის მიერ განხორციელებული საბანკო ტრანზაქციები და საბარათე გადახდების ზრდის ტემპი შემცირების ტრენდს აჩვენებს.

-დეკემბერში  განხორციელებული ტრანზაქციების რაოდენობა  წინა თვესთან შედარებით 6.1%-ით გაიზარდა , რაც ბოლო 3 წლიან პერიოდში ყველაზე დაბალი მაჩვენებელია. ხოლო თებერვალში იანვართან შედარებით  -1.9%-იანი ვარდნა, ბოლო 10 წლიან პერიოდში ყველაზე ცუდი მაჩვენებელია.

- 2025  წლის  თებერვალში  საბანკო ბარათებით განხორციელებული ტრანზაქციების მოცულობა იანვართან შედარებით 0.5%-ით  შემცირდა, რაც ისტორიულად   ამ პერიოდში კლების პირველი შემთხვევაა.

-სავაჭრო ცენტრებში განხორციელებული ტრანზაქციების რაოდენობა და ინტერნეტ გადახდები დეკემბერში კოვიდ პანდემიური 2020 წლის შემდგომ ყველაზე დაბალი ტემპით გაიზარდა. დეკემბერში ნოემბერთან შედარებით ზრდა  5.6% იყო - ნაცვლად 2023 წლის 7.8%-სა. თებერვალში კი იანვართან შედარებით, ტრანზაქციების რაოდენობა 2.2%-ით შემცირდა, მაშინ როდესაც გასულ წელს, ანალოგიური მონაცემი 5.1%-იან ზრდას აჩვენებდა. 

-შეცვლილია მოსახლეობის მიერ ინტერნეტით ნივთების შეძენის ტრენდიც - დეკემბერში განხორციელებული ტრანზაქციების რაოდენობა წინა თვესთან შედარებით მხოლოდ 4.6%-ით გაიზარდა, მაშინ როდესაც ერთი წლით ადრე ეს მაჩვენებელი 20%-ს აღემატებოდა. თებერვალში კი  იანვართან შედარებით ინტერნეტ შოპინგის ტრანზაქციები 3%-ით შემცირდა, როცა  წინა წელს ეს მაჩვენებელი 1.5%-იან ზრდას აჩვენებდა.

-კომერციული ბანკების მიერ გაცემული იპოთეკური სესხების რაოდენობა 2025 წლის პირველ ორ თვეში 13.6%-ით შემცირდა.

ქვეყანაში შექმნილი რთული პოლიტიკური გარემო მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს ეკონომიკურ აქტივობაზე. რუსი მიგრანტების შემოდინების ტემპის შემცირების პარალელურად, რომელიც 2022 წლიდან მოყოლებული ქვეყანაში უცხოური ფინანსური რესურსის   მობილიზების  მნიშვნელოვან წყაროს  წარმოადგენდა, შენელებულია მოსახლეობის ეკონომიკური აქტივობაც. გასული წლის დეკემბრის დასაწყისიდან მოყოლებული მასობრივი პროტესტისა და ხელისუფლების მიერ დასავლეთთან ურთიერთობების დაძაბვის და ღია კონფრონტაციის ფონზე, ბიზნესის ნაწილმა თავად განაცხადა უარი ახალი პროექტების განხორციელებაზე. ბიზნესის მიერ დაპაუზებულ აქტივობას კი თან ერთვის მოსახლეობის ფინანსური ქცევის შეცვლაც. კერძოდ, ირაკლი კობახიძის მიერ 29 ნოემბერს ევროკავშირთან ინტეგრაციის პროცესის შეჩერებასთან დაკავშირებით გაკეთებული განცხადების და ქვეყანაში საპროტესტო აქციების დაწყების შემდგომ არაერთი მიმართულებით შესამჩნევია ეკონომიკური აქტივობის შემცირება, - კლების ტენდენციას აჩვენებს მოსახლეობის ხარჯვა, უძრავი ქონების შეძენა, გაცემული იპოთეკური სესხების მოცულობა, რასაც თან ერთვის შემცირებული ფულადი გზავნილებიც.

მოსახლეობის დანახარჯები ერთ-ერთი საზომია, რომელიც ქვეყნის შიგნით ეკონომიკურ აქტივობას გვაჩვენებს. ეროვნული ბანკი ყოველთვიურად აქვეყნებს მონაცემებს საბანკო ტრანზაქციებთან (იშუინგი) დაკავშირებით. ისტორიულად საბანკო ტრანზაქციების რაოდენობაც და მოცულობაც წლიურად იზრდება, თუმცა ეკონომიკური ვარდნის პერიოდში მოსახლეობის ფინანსური ქცევის შეცვლის პარალელურად, აღნიშნული მონაცემი მცირდება. ასე მაგალითად 2020 წელს, როდესაც კოვიდ პანდემიური ეკონომიკური ვარდნის დროს ქვეყნის შიგნით განხორციელებული საბანკო ტრანზაქციების ზრდის ტემპი იკლებდა. ეკონომიკური აქტივობის შემცირებაზე მიანიშნებს გასული წლის დეკემბერზე, და მიმდინარე წლის იანვარსა და თებერვალზე დაკვირვებაც.

დეკემბერი ტრადიციულად მოსახლეობის ხარჯვის კუთხით პიკურ თვედ მიიჩნევა, თუმცა მიმდინარე მოვლენების გავლენა წლის ბოლოსთვის უკვე შესამჩნევი იყო. კერძოდ, დეკემბერში შემცირდა, როგორც ქვეყანაში საბანკო ტრანზაქციების რაოდენობის ზრდის ტემპი, ასევე მათი მთლიანი მოცულობა. ბოლო 10 წლიან პერიოდში კი, 2020 წლის გამოკლებით  ეს პირველი შემთხვევა იყო. ისტორიულ ტრენდს ჩამოუვარდებოდა ტრანზაქციების რაოდენობის და მოცულობის ზრდის ტემპი, იანვარსა და თებერვალშიც.

კერძოდ, დეკემბერში ქვეყანაში ადგილობრივი ბანკების მიერ გამოშვებული ბარათებით განხორციელებული ტრანზაქციების რაოდენობა ნოემბერთან შედარებით, 6.1%-ით გაიზარდა, მაშინ როდესაც 2023-2022 წლებში ეს მაჩვენებელი 8%-ს აღემატებოდა. იანვარში დეკემბერთან შედარებით ტრადიციულად ზრდის ნაცვლად შემცირება ფიქსირდება, - 19% წინა თვესთან შედარებით. რაც შეეხება თებერვალს - იანვართან შედარებით ტრანზაქციების რაოდენობა 1.9%-ით შემცირდა, თუმცა გამომდინარე იქიდან რომ თებერვალი იანვართან შედარებით მოკლე თვეა, ეს პირველი შემთხვევა არ ყოფილა. საყურადღებოა ტრანზაქციების მოცულობის შემცირება. კერძოდ, თებერვალში საბანკო ბარათებით განხორციელებული ტრანზაქციების მოცულობა იანვართან შედარებით 0.5%-ით არის შემცირებული, რაც ისტორიულად პირველი შემთხვევაა.

აღსანიშნავია ისიც რომ გასულ წელს ე.წ. შავი პარასკევი რომელიც ნოემბრის ბოლოს დგება და ფასდაკლებების ფონზე აქტიური ხარჯვით გამოირჩევა, წინა წლებთან შედარებით უფრო გვიან დადგა. კერძოდ ფასდაკლებების პიკი 29-30 ნოემბერი და პირველი დეკემბერი იყო - გამომდინარე იქიდან რომ სავაჭრო ობიექტებში შეთავაზებები შაბათ-კვირაზეც ვრცელდებოდა, სავარაუდოა რომ ტრანზაქციების ნაწილი დეკემბრის თვეზე გადასულიყო. თუმცა მიუხედავად ამისა, ზრდის ტემპი შემცირებას აჩვენებდა. შემცირებული იყო სავაჭრო და მომსახურების ობიექტებში გადახდების ზრდის ტემპიც. კერძოდ მოსახლეობამ სავაჭრო და სხვა ტიპის მომსახურების ობიექტებში 2024 წლის დეკემბერში ნოემბერთან შედარებით 7.3%-ით მეტი დახარჯა, მაშინ როდესაც 2023 წელს ეს მაჩვენებელი 9.3%-ს შეადგენდა. შემცირებული იყო სავაჭრო და სხვა ტიპის მომსახურების ობიექტებში ტრანზაქციების რაოდენობის ზრდის ტემპიც - კერძოდ დეკემბერში ნოემბერთან შედარებით ზრდა  5.6% იყო - ნაცვლად 2023 წლის 7.8%-სა. რაც შეეხება იანვარს - სავაჭრო და სხვა ტიპის მომსახურების ობიექტებში დეკემბერთან შედარებით, ტრადიციულად კლება დაფიქსირდა და იანვარზე დაკვირვება კონკრეტულ სურათს არ გვაძლევს. თებერვალში კი იანვართან შედარებით სავაჭრო და მომსახურების ცენტრებში განხორციელებული ტრანზაქციების რაოდენობის და მოცულობის კლება დაფიქსირდა - კერძოდ სავაჭრო ცენტრებში განხორციელებული ტრანზაქციების რაოდენობა 2.2%-ით შემცირდა, მაშინ როდესაც გასულ წელს ანალოგიური მონაცემი 5%-იან ზრდას აჩვენებდა. დახარჯული თანხის მოცულობა კი  გასათვალისწინებელია რომ 2024 წელს თებერვალში 29 დღე იყო, 2025 წელს კი 28, თუმცა სხვაობა მეტად თვალსაჩინოა და მას მხოლოდ 1 დღე ვერ გამოიწვევდა. ასევე შემცირდა თებერვალში სავაჭრო ობიექტებში დახარჯული თანხის მოცულობაც - კერძოდ, 3.6%-ით, მაშინ როდესაც წინა წელს კლება მხოლოდ 0.01% იყო.

რაც შეეხება ინტერნეტ შოპინგს - ქვეყანაში ინტერნეტ ტრანზაქციების რაოდენობამ პიკურ ზრდას 2020 წელის დეკემბერში მიაღწია - წინა წელთან შედარებით +75.1%. 2021 წლის დეკემბერში მაჩვენებელი წლიურად 14%-მდე შემცირდა, თუმცა 2022 და 2023 წლებში ზრდა კვლავაც მაღალ ნიშნულზე - +19%, +47%-ზე  ნარჩუნდებოდა. 2024 წლის დეკემბერში კი შემცირება აჩვენა როგორც წლიურმა მაჩვენებელმა, ასევე წინა თვესთან შედარებამ.  წლიურად ინტერნეტით განხორციელებული ოპერაციების რაოდენობის ზრდის ტემპი +7.6%-მდე შემცირდა, წინა თვესთან შედარებით კი ზრდა 4.6% იყო, მაშინ როდესაც ერთი წლით ადრე ეს მაჩვენებელი 21%-ს აღწევდა.  რაც შეეხება იანვარს, ინტერნეტ ტრანზაქციების რაოდენობის ზრდის ტემპი წლიურად ბოლო წლებში ყველაზე ყველაზე დაბალი ტემპით გაიზარდა, წინა თვესთან შედარებით კი ტრადიციულად კლება დაფიქსირდა. კლების ტრენდი გაგრძელდა თებერვალშიც, როდესაც ინტერნეტ ტრანზაქციების რაოდენობა წლიურად 8.9%-ით გაიზარდა, მაშინ როდესაც წინა წელს ზრდა თითქმის 49% იყო. წინა თვესთან შედარებით კი ტრანზაქციები რაოდენობრივად 3%-ით შემცირდა, მაშინ როდესაც წინა წელს ეს მაჩვენებელი 1.5%-ან ზრდას აჩვენებდა.

საბანკო ტრანზაქციებზე დაკვირვება გარკვეულ წარმოდგენას ქმნის ქვეყნის ეკონომიკაში მიმდინარე მოვლენებსა და მოსახლეობის ფინანსურ ქცევაზე. კერძოდ, 2024 წლის დეკემბრის სამომხმარებლო ხარჯები წინა წლებთან შედარებით სუსტი იყო და მიუხედავად ტრანზაქციების საერთო რაოდენობის და  მოცულობის ზრდისა, ტემპები შენელდა, რაც მიუთითებდა მომხმარებელთა უფრო ფრთხილ მიდგომაზე, რომელზეც გავლენა იქონია ქვეყანაში არსებულმა არასტაბილურობამ. კლების ტენდენცია გაგრძელდა თებერვალშიც. აღნიშნულს კი ემატება  მსხვილი შენაძენების შემცირების ტემპი - კერძოდ კლება უძრავი ქონების ბაზარზე. Colliers Georgia-ს მონაცემებით,  იანვარში თბილისში საცხოვრებელი ბინების ტრანზაქციების რაოდენობა წლიურად 7.5%-ით შემცირდა. კლება თებერვალშიც გაგრძელდა - წინა წელთან შედარებით, თბილისში ტრანზაქციების მოცულობა 8.9%-ით შემცირდა. აღსანიშნავია, რომ უძრავი ქონების ბაზრის სტიმულირების მიზნით ეროვნულმა ბანკმა იპოთეკის დაკრედიტების რეგულაციები თებერვლის ბოლოდან დროებით გაამარტივა, რასაც წინ უძღოდა იპოთეკური სესხების რაოდენობის შემცირება. კერძოდ, ეროვნული ბანკის მონაცემებით, გასული წლის დეკემბერში კომერციულმა ბანკებმა ჯამში 4,166 იპოთეკური სესხი გასცეს, რაც წლიურად თითქმის 15%-ით შემცირებული მაჩვენებელი იყო. კლება გაგრძელდა იანვარსა და თებერვალშიც. კერძოდ იანვარში წლიურად გაცემული იპოთეკური სესხების რაოდენობა 7.2%-ით შემცირდა, ხოლო თებერვალში კი 8.5%-ით. ჯამურად იანვარ-თებერვალში 6,554 სესხი გაიცა, მაშინ როდესაც გასული წლის ანალოგიურ პერიოდში ეს მონაცემი 7,584 იყო. წლის პირველ ორ თვეში გაცემული იპოთეკური სესხების რაოდენობა ჩამოუვარდება 2023 წლის მონაცემსაც. 

თავის მხრივ პოლიტიკური კრიზისი მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს ლარის კურსზეც. ირაკლი კობახიძის მიერ ევროკავშირთან ინტეგრაციის პროცესის შეჩერებასთან დაკავშირებით, 28 ნოემბერს გაკეთებული განცხადებისთანავე, ეროვნულმა ვალუტამ გაუფასურება დაიწყო და ორ თვიან პერიოდში 5%-ით გაუფასურდა. თუმცა აღსანიშნავია, რომ კურსმა თებერვლიდან მოყოლებული გამყარება დაიწყო, და დღეის მონაცმებით ნოემბრის ნიშნულს დაუახლოვდა.  კურსის სტაბილურობისთვის ეროვნულმა ბანკმა სავალუტო აუქციონების გზით ბაზარზე 2024 წლის მაისი-ოქტომბრის ჩათვლით, რეკორდული მოცულობის თანხა - 381 მლნ დოლარი გაყიდა. შედარებისთვის - 2024 წლის 6 თვეში (მაისი-ოქტომბერი) სებ-ის მიერ სავალუტო აუქციონების გზით გაყიდული თანხა აღემატება 2021 წლის ჯამურ მონაცემს, როდესაც ეკონომიკური ვარდნის პარალელურად ეროვნული ბანკმა ერთ წელში 333 მლნ დოლარი გაყიდა.

ასევე, რომ არა ქვეყანაში, სავარაუდოდ  ბიძინა ივანიშვილის მიერ, დიდი მოცულობით ნახატების შემოტანა, იანვარში იმპორტიც შემცირების ტრენდს აჩვენებდა (-1.15%). ეს კი იმ ფონზე რომ იმპორტის მოცულობა ტრადიციულად მზარდია - კლება კი ფიქსირდება ეკონომიკური ვარდნის პერიოდში (მაგ: 2021 წელს), ან ისეთ დროს როდესაც კონკრეტული პროდუქციის იმპორტზე რაიმე სახის შეფერხებაა (მაგ: 2022 წლის იანვარში იმპორტი 1.1%-ით შემცირდა 2023 წელთან შედარებით, რისი მიზეზიც ავტომობილების რეექსპორტის შეზღუდვა გახდა, საერთაშორისო სანქციების დაწესების პარალელურად).

ორივე ფაქტორის - საბანკო ტრანზაქციებისა და უძრავი ქონების ბაზრის, გათვალისწინებით შეგვიძლია ვთქვათ რომ 2025 წელს ეკონომიკას კარგი “სტარტი” არ ჰქონია. განსაკუთრებით იმ ფონზე, თუკი გავითვალისწინებთ რომ ნელ-ნელა იწურება ქვეყანაში ე.წ. რუსი მიგრანტების ეფექტი - უკვე მეექვსე თვეა ზედიზედ კლებას აჩვენებს ფულადი გზავნილების მოცულობა. მხოლოდ დეკემბერ-იანვარ-თებერვალში ფულადი გზავნილებით ქვეყანამ 62.4 მლნ დოლარით ნაკლები მიიღო, ვიდრე წინა წლის ანალოგიურ პერიოდში; კლების ყველაზე დიდი წილი რუსეთზე მოდის, - მხოლოდ თებერვალში რუსეთიდან გზავნილები 44.7%-ით შემცირდა.  ასევე, ბოლო პერიოდში განვითარებულმა პოლიტიკურმა პროცესებმა, მნიშვნელოვანი უარყოფითი გავლენა იქონია საქართველოს და დასავლეთი ქვეყნების ურთიერთობაზე, რაც თავის მხრივ აისახა საგარეო  ფინანსურ დახმარებებზე,  მაგალითად,  მხოლოდ ევროკავშირმა შეწყვიტა 120 მილიონი ევროს დახმარება, რომელიც მიემართებოდა საქართველოს ხელისუფლებაზე.  საქართველოს მსგავს ეკონომიკებზე პოლიტიკური არასტაბილურობის გავლენა საკმაოდ დიდია და ის მუდმივად ხვდება საერთაშორისო სარეიტინგო სააგენტოების დაკვირვების ობიექტიც. ჯერ კიდევ დეკემბერში Fitch-მა ქვეყნის პერსპექტივა “სტაბილურიდან” “ნეგატიურამდე” შემცირდა, რის ერთ-ერთ მიზეზადაც გაზრდილი პოლიტიკური რისკი დასახელდა. "გახანგრძლივებულმა პოლიტიკურმა კრიზისმა შესაძლოა დააზიანოს ინსტიტუციური ჩარჩო და დაარღვიოს ინვესტორთა ნდობა, რაც ზეწოლას მოახდენს გარე ლიკვიდურობასა და გაცვლით კურსზე. ამასთან ერთად, საზოგადოებრივი ინსტიტუტებისადმი ნდობის შემცირება, სავარაუდოდ, უარყოფითად იმოქმედებს მმართველობის მაჩვენებლებზე", - აღნიშნავდა Fitch.  პოლიტიკური რეპრესიების ფონზე, მოსალოდნელია რომ როგორც კერძო სექტორის, ისევე მოსახლეობის ნდობა ქვეყნის ეკონომიკური სტაბილურობის მიმართ კიდევ უფრო მეტად შეირყეს.