2025 წლის 14 მაისს სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებმა დოკუმენტირების ანგარიში წარადგინეს - “ადამიანის უფლებების კრიზისი საქართველოში 2024 წლის საპარლამენტო არჩევნების შემდგომ”. ანგარიში შეეხება 2024 წლის 28 ნოემბერიდან 2025 წლის 28 თებერვლის ჩათვლით პერიოდში ადამიანის უფლებების მძიმე და სისტემურ დარღვევებს, რომლებსაც ადგილი ჰქონდა მშვიდობიანი და ლეგიტიმური პროტესტის ჩახშობის მიზნით.
დოკუმენტირების ანგარიშის მომზადების პროცესში სამოქალაქო საზოგადოების 11 ორგანიზაცია მონაწილეობდა.დოკუმენტირება ეყრდნობა როგორც საჯარო ინფორმაციას, ასევე საპროტესტო აქციების მონაწილეებისა და ძალადობის მსხვერპლების მიერ მოწოდებულ მტკიცებულებებს და მათთან ჩატარებულ სიღრმისეულ ინტერვიუებს.
დოკუმენტირების ფარგლებში ინტერვიუ ჩატარდა 117 პირთან, რომელთა 77.7% (91) მიუთითებს, რომ ისინი დაექვემდებარნენ ძალადობას და არასათანადო მოპყრობას პოლიციის მხრიდან. ანგარიშში აღწერილი საპოლიციო ძალადობის ფორმები, მათი ინტენსივობა, თანმიმდევრულობა და მასშტაბი მიუთითებს წამებისა და არასათანადო მოპყრობის ფართოდ გავრცელებასა და სისტემურობაზე.
ამასთან, ანგარიში მიმოიხილავს შეკრების თავისუფლების უკანონო და არაპროპორციული დარღვევის შემთხვევებს. საპოლიციო ძალები ფიზიკურ ძალადობასთან ერთად ინტენსიურად იყენებდნენ აქტიურ სპეციალური საშუალებებს, რომელთა გამოყენებაც ხშირად იყო სიცოცხლისა და ჯანმრთელობისთვის საფრთხისშემცველი.
ანგარიში ასევე აანალიზებს გამოხატვის თავისუფლებისა და მედიის წინააღმდეგ მიმართულ ქმედებებს. აღსანიშნავია, რომ მედია საპოლიციო ძალადობის განსაკუთრებულ სამიზნედ იქცა, რაც წაქეზებულია „ქართული ოცნების“ მიერ მედიის მადისკრედიტირებელი კამპანიებით და მედიის წარმმადგენელთა მიმართ ჩადენილი დანაშაულების დაუსჯელობით. ანგარიშში დოკუმენტირებულია მედიის წარმომადგენლებზე ძალადობის 108 შემთხვევა.
ანგარიშში ასევე იდენტიფიცერებულია პროტესტის წინააღმდეგ ადმინისტრაციული და სისხლის სამართლის მართლმსაჯულების ინსტრუმენტალიზაციის პრაქტიკა. ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა მართლმსაჯულება სისტემურად გამოიყენება/გამოიყენებოდა აქციის მონაწილეების, მათ შორის, ხშირად, საპოლიციო ძალადობის მსხვერპლთა უსაფუძვლო დასჯისთვის, მათთვის ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობის დაუსაბუთებელი დაკისრების გზით.
აღსანიშნავია, რომ სასამართლოში ასევე აქტიურად განიხილება/განიხილებოდა არაერთი სისხლის სამართლის საქმე, რომლებიც უკავშირდება 2024 წლის აპრილ-მაისისა და, შემდეგომ, ნოემბერ-დეკემბრის აქციების დროს დაკავებულ აქტივისტებს. საპროტესტო აქტივობებთან დაკავშირებით სისხლის სამართლის წესით დაკავებების გამოყენებამ, ფაქტობრივად, მოახდინა მშვიდობიანი პროტესტის კრიმინალიზაცია და შეზღუდა თავისუფალი შეკრება. 2025 წლის თებერვლის მდგომარეობით, 60-ზე მეტ ადამიანს ემუქრება სისხლის სამართლის პასუხისგებაში მიცემა. მათგან, 10 პირს ბრალი ედება 2024 წლის გაზაფხულის საპროტესტო აქციებთან დაკავშირებით, ხოლო 52 ადამიანს - 2024-2025 წლების ნოემბერ-თებერვლის აქციებთან მიმართებით.
დოკუმენტირების ანგარიში ასევე მიმოიხილავს რეპრესიის სხვა მეთოდებს: იძულებითი გაუჩინარების შემთხვევებს, საცხოვრებელი და სამუშაო სივრცეებისა და პირადი ჩხრეკის უკანონო პრაქტიკას, საჯარო მოსამსახურეთა დისკრიმინაციულ გათავისუფლებას და საკანონმდებლო უფლებამოსილეების ბოროტად გამოყენებას.
ამასთან, ანგარიში აანალიზებს კონკრეტული უწყებების და მაღალჩინოსნების პასუხისმგებლობას სისტემურ რეპრესიებში. ადამიანის უფლებების მძიმე დარღვევებზე ეფექტიანი რეაგირების ნაკლებობა, არაეფექტიანი გამოძიება, მიკერძოებული სასამართლო ხელისუფლება, მაღალჩინოსნების მიერ ძალადობის აშკარა და ღია მხარდაჭერა/წაქეზება, ისევე, როგორც ახალი რეპრესიული საკანონმდებლო ინიციატივები, მიუთითებს, რომ ადამიანის უფლებების შეზღუდვის და პროტესტის ძალადობრივად ჩახშობის მეთოდები სისტემურია და მასში „ქართული ოცნების“ მიერ მიტაცებული ხელისუფლების სამივე შტო მონაწილეობს. ინსტიტუციურ და ინდივიდუალურ დონეზე დაუსჯელობას კიდევ უფრო აღვივებს გამოძიების არაეფექტიანობა და სრულად ანადგურებს ნდობას საქართველოს მართლმსაჯულების სისტემის მიმართ.
/public/upload/0IDFI/Human Rights Crisis In Georgia GE.pdf
საქართველოსახალგაზრდაიურისტთაასოციაცია (საია)
ადამიანისუფლებათაცენტრი (HRC)
დემოკრატიისკვლევისინსტიტუტი (DRI)
ინფორმაციისთავისუფლებისგანვითარებისინსტიტუტი (IDFI)
პარტნიორობაადამიანისუფლებებისთვის (PHR)
სამართლიანიარჩევნებისადადემოკრატიისსაერთაშორისოსაზოგადოება (ISFED)
საქართველოსდემოკრატიულიინიციატივა (GDI)
სოციალურისამართლიანობისცენტრი (SJC)
უფლებებისაქართველო (RG)
ქალთაინიციატივებისმხარდამჭერთაჯგუფი (WISG)
წამებისმსხვერპლთაფსიქოსოციალურიდასამედიცინორეაბილიტაციისცენტრი (GCRT)
სიახლეების გამოწერა
