2014 წლის 18 სექტემბერს ალბანეთის პარლამენტმა მიიღო კანონი ინფორმაციის თავისუფლების შესახებ, რომელმაც ჩაანაცვლა ქვეყანაში 1999 წლიდან მოქმედი ნორმატიული აქტი. ახალი კანონი ძალაში ამა წლის 1 ნოემბერს, ოფიციალურ ბეჭდვით ორგანოში გამოქვეყნებიდან 15 დღეში შევიდა.
ინფორმაციის თავისუფლების შესახებ ალბანეთის ახლადმიღებული კანონი საერთაშორისო ექსპერტების მიერ შეფასებულია, როგორც ინფორმაციის ხელმისაწვდომებისკენ მიმართული ერთ–ერთი უმნიშვნელოვანესი ნაბიჯი, რომელიც ათანაბრებს ალბანეთში მოქმედ კანონმდებლობას რეგიონსა და მის მიღმა დანერგილ საუკეთესო საერთაშორისო სტანდარტებთან.
როგორც ალბანეთის ღია მმართველობა ინიციატივის აღმასრულებელი დირექტორი ანდი ბონრუში აღნიშნავს ახლადმიღებული კანონი არის ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის რეფორმირების პროცესში საჯარო უწყებების, სამოქალაქო სექტორისა და სხვა დაინტერესებულ მხარეთა თანამშრომლობის წარმატებული მაგალითი. მიღებული კანონის ყველაზე მნიშნველოვანი საკითხები რამდენიმე ნაწილად შეიძლება დაიყოს:
აღსანიშნავია, რომ გაფართოვდა პერსონალურ მონაცემთა დაცვისა და ინფორმაციის თავისუფლების ინსპექტორის უფლებამოსილება და მას მიენიჭა დისციპლინური პასუხისმგებლობის დაკისრებასთან დაკავშირებით გადაწყვეტილებების მიღების უფლება.
ახალი კანონი განმარტავს, რომ საჯარო ინფორმაცია არის საჯარო უწყებაში დაცული ნებისმიერი მონაცემი, მისი შენახვის ფორმის მიუხედავად.
საჯარო ინფორმაციის შესახებ ახალი კანონი იძლევა საჯარო დაწესებულების ფართო განმარტებას. კერძოდ აღნიშნული განმარტების ქვეშ ხვდებიან კერძო სამართლის იურიდული პირები, რომლებშიც სახელმწიფო ფლობს წილების უმეტესობას, ისევე როგორც ნებისმიერი სხვა იურიდიული თუ ფიზიკური პირი, საჯარო სამართლებრივი უფლებამოსილების განხორციელებისას.
ახლად-მიღებული კანონის თანახმად ყველა საჯარო დაწესებულება ვალდებულია შექმნას საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე პასუხისმგებელი პირის საშტატო ერთეული. ისინი ზედამხედველობას გაუწევენ უწყების მიერ საჯარო ინფორმაციის მიღების შესახებ განცხადებებზე რეაგირების პროცესს.
საჯარო ინფორმაციის მიწოდების ვადა შემცირდა. მოქმედი კანონმდებლობით საჯარო დაწესებულება ვალდებულია 10 დღის ვადაში მიაწოდოს განმცხადებელს მოთხოვნილი ინფორმაცია.
საჯარო დაწესებულებებს დაეკისრათ ვალდებულება პროაქტიულად გამოქვეყნონ კონკრეტული სჯარო ინფორმაციის შემცველი მონაცემები.
ახალი კანონი ითვალისწინებს მკაცრ ადმინისტრაციულ პასუხისმგებლობის ზომებს, ჯარიმების სახით. აღნიშნული სანქციები დაეკისრებათ იმ საჯარო მოხელეებს, რომლებიც დაარღვევენ კანონის მოთხოვნებს.
როგორც ექსპერტები აღნიშნავენ, მიუხედავად კანონმდებლობაში შესული მნიშვნელოვანი ცვლილებებისა ჯერ კიდევ გაურკვეველია თუ როგორ მოხდება მათი პრაქტიკაში იმპლემენტაცია და შეძლებს თუ არა ახალი კანონი არსებული პრობლემების აღმოფხვრას.
აღსანიშნავია, რომ ამჟამად პარტნიორობა ღია მმართველობა საქართველოს სამოქმედო გეგმის ფარგლებში მიმდინარეობს "ინფომრაციის თავისუფლების შესახებ" საქართველოს კანონის პროექტზე მუშაობა. აღნიშნულ პროცესში აქტიურად არის ჩართული IDFI. უნდა ითქვას, რომ არსებული სამუშაო დოკუმენტი, რომელიც ამჟამად იუსტიციის სამინისტროს მიერ მუშავდება, მოიცავს ყველა იმ სიახლეს, რომელიც ალბანეთის ახალადმიღებულ კანონში არის გათავლისწინებული.
სიახლეების გამოწერა
